AUGUSTINI SERMO XX
DE EO QVOD SCRIPTVM EST IN PSALMOL [COR MVNDVM CREA IN ME DEVS] uoce consona et corde concordi, pro ipso corde nostro dominum deprecantes diximus: [cor mundum crea in me deus, et spiritum rectum innoua in uisceribus meis]. hinc pauca quae dominus dederit, in eius gratia ministrabimus uobis. psalmus est paenitentis, amissam spem recuperare cupientis, lapsu suo iacentis, et domini manu surgere deprecantis, tamquam qui fuerit idoneus ad se uulnerandum, et non sit ad sanandum. sicut enim ipsam carnem nostram percutere et uulnerare cum uolumus possumus, ut autem sanetur medicum quaerimus, nec ita nostra potestate sanamur ut nostra potestate sauciamur, ita et ad peccandum anima sibi ipsa sufficit, ad sanandum autem quod peccando laeserit dei medicinalem dexteram implorat. unde dicit in alio psalmo: [ego dixi, domine miserere mei. sana animam meam, quoniam peccaui tibi]. ad hoc ait: [ego dixi, domine], ut constitueret ante oculos uoluntatem arbitriumque peccandi ex anima oriri sibique sufficere ut perdat se, dei autem esse quaerere quod perierat et saluum facere quod se uulnerauerat. [uenit enim filius hominis quaerere et saluum facere quod perierat]. huic precem fundentes dicimus: [cor mundum crea in me deus, et spiritum rectum innoua in uisceribus meis]. dicat anima quae peccauit, ne plus pereat desperando quae se perdidit delinquendo. ante omnia quippe danda est opera ne peccemus, ne quandam familiaritatem et amicitiam cum peccato tamquam cum serpente faciamus. morsu quippe uenenato perimit peccantem, nec tale aliquid est cum quo facienda est amicitia. sed si forte aut infirmum oppresserit aut incauto subrepserit aut errantem ceperit aut in errore secundo deceperit, non pigeat animam confiteri nec quaerere excusationem sed sui accusationem. nam inde et orauit quodam in psalmo et ait: [pone, domine, custodiam ori meo et ostium continentiae circum labia mea, et non declines cor meum in uerba maligna, ad excusandas excusationes in peccatis]. peccatum quisque suadet tibi? ante omnia recusetur. sed persuasum est? non excusetur sed potius accusetur. nam et iste qui dicebat: [cor mundum crea in me deus], sic coepit: [miserere mei domine secundum magnam misericordiam tuam]. magnam misericordiam magnus peccator implorat. magnam medicinam magnum uulnus desiderat. ibi dicitur: [auerte faciem tuam a peccatis meis et omnes iniquitates meas dele. cor mundum crea in me deus]. auertit ergo deus faciem suam a peccatis confitentis et se ipsum accusantis deique auxilium et misericordiam deprecantis. auertit enim faciem suam a peccatis eius, non auertendo ab ipso. cui enim dicitur: [auerte faciem tuam a peccatis meis], ei alibi dicitur: [ne auertas faciem tuam a me]. auertit quia non aduertit, nam si aduertit, euertit. ideo et iudices in conuictos reos sententiam proferentes animaduertere dicuntur. hoc ne faciat deus, id est, ne animaduertat, dicimus ei: [auerte faciem tuam a peccatis meis]. ne agnoscat, ignoscit. quomodo autem [nobilem] dicimus, [non] autem [nobilem] dicimus [ignobilem], sic [noscentem, non] autem [noscentem, ignoscentem]. tamen si uis ut ille ignoscat, tu agnosce. impunitum non potest esse peccatum; impunitum non decet, non oportet, non est iustum. ergo quia impunitum non debet esse peccatum, puniatur a te, ne puniaris pro illo. peccatum tuum iudicem te habeat, non patronum. in tribunal mentis tuae ascende contra te, et reum te constitue ante te. noli te ponere post te, ne deus te ponat ante se. ideo dicit in eodem psalmo, unde facillimam impetret ueniam: [quoniam iniquitatem meam ego agnosco et peccatum meum ante me est semper]. tamquam dicens: quoniam ante me est, non sit ante te, et quia ego agnosco, tu ignosce. ergo peccatum aut a te punitur, aut a deo; sed a te sine te, a deo autem tecum. te ergo habeat punitorem, ut tu deum inuenias defensorem. dic: ego feci. [ego dixi, domine miserere mei. sana animam meam, quoniam peccaui tibi. ego], inquit, [dixi]. ego non quaero ad excusationem peccati, quis de me peccauerit, aut quis me peccare conpulerit. non dico: fortuna fecit. non dico: fatum hoc uoluit. postremo non dico: diabolus fecit. nam et ipse diabolus suadendi habet potestatem, postremo terrendi, graues etiam si permissus fuerit molestias inferendi. a domino deprecanda uirtus est, ne inlecebrosa capiant aut ne dura confringant. donet nobis contra inlecebras et minas inimici, duas uirtutes: continere et sustinere, continere libidines ne prospera capiant, sustinere terrores ne aduersa confringant: [et cum scirem], inquit, [quia nemo esse potest continens, nisi deus det], huic ergo dicebat: [cor mundum crea in me deus]; et: [uae his qui perdiderunt sustinentiam]. neminem ergo quaeras accusare ne accusatorem inuenias, a quo te non possis defendere. nam et ipse inimicus noster diabolus quando accusatur, gaudet. uult omnino ut accuses illum, uult ut ipse a te ferat qualem uolueris criminationem, cum tu perdas confessionem. contra huius astutiam exclamat ille: [ego dixi, domine]. sine causa mihi insidiatur inimicus, noui astutias eius, captat linguam meam, uult ut dicam: diabolus fecit. [ego dixi, domine]. his ergo uersutiis seducit animas et a medicina confessionis auertit, aut persuadens eis ut se excusent et quaerant quos accusent; aut persuadens eis, quia iam peccauerunt, desperent et omnino se ad ueniam posse pertinere non arbitrentur; aut persuadens eis quia cito deus totum ignoscit, et si se homo non corrigat. uidete quanta sint aduersus quae uigilare debeat cor paenitentis. ne se excusando accuset alterum, ueniat ei in mentem: [ego dixi, domine, miserere mei. sana animam meam, quoniam peccaui tibi]. ne desperando pereat, ut quoniam peccauit et grauiter peccauit, putet se iam non posse sanari, et donet se libidinibus, trahendum omnibus cupiditatibus, facere quicquid libet quamuis non liceat. et si non facit, ibi non facit ubi homines timet. omnino animo quodam gladiatoricio, quoniam uitam desperat, quicquid potest facere ad satiandam cupiditatem et libidinem suam facit, tamquam deuotus ad uictimam. tales desperatione pereunt. contra istos pro his, id est contra tales cogitationes eorum, uigilans scriptura dixit: [in qua die conuersus fuerit iniquus et fecerit iustitiam, omnes iniquitates eius obliuiscar]. rursus - recreatur anima si his uerbis crediderit a desperationis malo - inuenit aliam foueam, et quae desperatione perire non potuit, spe perit. et quis est qui perit spe? ecce qualem propono, qui dixerit in animo suo: iam deus ueniam promisit omnibus auertentibus se a peccatis, in quacumque die conuersi fuerint, omnes iniquitates eorum obliuiscetur. ergo faciam quicquid uolo. quando uoluero conuertam me delebiturque quod fecero. quid dicimus? quia non quando se conuerterit curat deus paenitentem? dimittit deus omnia praeterita. si negamus, indulgentiae diuinae contradicimus, uerbis denique propheticis obuiamus, diuinis eloquiis repugnamus. non est hoc fidelis dispensatoris. recurrit et dicit mihi quisquam: dabis ergo laxamentum peccatis ut faciant homines quicquid uolunt, promissa uenia promissa impunitate cum se conuerterint? laxant habenas ad peccandum; ferentur magno impetu, nullo reuocante, spe desperati. itane uero, uigilaret scriptura aduersus desperantes, et non uigilaret aduersus male sperantes? audi eius uigilias aduersus malam et peruersam spem: [ne tardes conuerti ad dominum, neque differas de die in diem. subito enim ueniet ira eius, et in tempore uindictae disperdet te]. quid est ergo, maligne sperator? si desperes, peris, si speres, peris. ubi tibi locus tutus erit, ut ab utraque fouea te eripias, et constituas te in uia recta, seruiens deo, miserans animam tuam, placens deo? male desperabas, audisti: [in quacumque die conuersus fuerit, omnes iniquitates eius obliuiscar]. male sperare coeperas, audisti: [ne tardes conuerti ad dominum, neque differas de die in diem]. undique te circumdedit prouidentia dei misericorditer. quid dicis? promisit mihi deus indulgentiam; quando me conuertero dabit eam. plane dabit quando te conuerteris, sed quare te non conuertis? quoniam quando conuertero, dabit. prorsus quando conuerteris dabit, sed ipsum quando quando est? quare non hodie est? quare non cum audis? quare non cum clamas? quare non cum laudas? clamor meus sit adiutor pro te; clamor tuus testis sit contra te. quare non hodie? quare non modo? cras inquit. indulgentiam tibi deus promisit, cras tu tibi promittis. aut si forte, quomodo mihi legis de libro sancto indulgentiam tibi promissam esse conuerso, sic tibi promissum ut crastinum diem differas in crastinum? nonne hoc primo posuit in terrore medicinali, nonne cum te increparet hoc dixit: [ne differas de die in diem, subito enim uenit ira eius]? sed uidelicet homo sapiens times ne plus habeas biduum bonae uitae. si erit crastinus dies, sit et hodiernus, et biduum sit. si enim non erit crastinus dies, hodiernus securum te inueniet. si autem erit crastinus, additur hodierno. tu autem cupis habere longam uitam et non times habere malam uitam. diu uis uiuere, et male uiuere. longum malum quaeris, quare non potius longum bonum? quid autem non bonum habere uis? sola uita erit, quae in te male incurrit? qualem uestem quaeras, si interrogem te, bonam respondes; qualem uillam, bonam; qualem coniugem, bonam; quales filios, bonos; qualem domum, bonam; solam uitam malam. et omnibus bonis tuis praeponis uitam, et inter omnia bona tua solam uis malam. nam illa omnia, quae bona requirebas, uestem domum uillam et cetera, paratus es dare pro uita tua. si tibi quisquam dixerit: aut da mihi omnia bona tua, aut aufero uitam tuam, paratus es omnia bona tua dare et illam etiam malam tenere. quare non uis ut tibi sit bona, pro qua et mala das omnia bona? ecce ablata est excusatio, adsit accusatio, ne ueniat damnatio. post sermonem. exhortamur caritatem uestram ut impigre et uigilanter uerbum dei ministrantibus presbiteris uos audire non pigeat. dominus enim deus noster est ipsa ueritas, quam auditis per quemlibet loquatur. et nemo est maior in nobis, nisi qui minor fuerit. praeloquendum ergo nobis fuit ex more. et uos facite ex amore.
| Augustine | Christian Latin | The Latin Library | The Classics Page |