AUGUSTINI SERMO LXXIV
Euangelica lectio admonet nos quaerere et explicare, quantum dominus dederit, charitati uestrae, quis est scriba eruditus in regno dei, similis patrifamilias proferenti de thesauro suo noua et uetera. in hoc enim lectio ipsa conclusit: quae sunt noua et uetera eruditi scribae. quos autem ueteres secundum consuetudinem scripturarum nostrarum scribas appellauerint, notum est, uidelicet qui legis scientiam profiterentur. tales enim in illo populo scribae appellabantur; non quales appellantur in officiis iudicum, uel in consuetudine ciuitatum. debemus enim non frustra intrare scholam, sed nosse in qua significatione scripturarum uerba teneamus: ne cum aliquid de scripturis sonuerit, quod in alio saeculari usu intelligi solet, aberret auditor, et cogitando quod consueuit, non intelligat quod audiuit. scribae ergo erant qui legis scientiam profitebantur, ad quos libri legis pertinebant uel custodiendi, uel pertractandi, uel etiam scribendi et intelligendi.
tales dominus noster Iesus Christus increpat, quod habeant claues regni coelorum, neque ipsi intrent, neque alios intrare permittant; reprehendens scilicet Pharisaeos et scribas, doctores legis Iudaeorum. de quibus alio loco ait: "quae dicunt, facite; quae autem faciunt, facere nolite: dicunt enim, et non faciunt." quare uobis dictum est, "dicunt enim, et non faciunt," nisi quia sunt quidam de quibus ostenditur quod ait apostolus, "qui praedicas non furandum, furaris; qui dicis non adulterandum, adulteras; qui abominaris idola, sacrilegium facis; qui in lege gloriaris, per praeuaricationem legis deum inhonoras. nomen enim dei per uos blasphematur in gentibus?" certe de his manifestum est dicere dominum, "dicunt enim, et non faciunt." sunt ergo scribae illi, sed non eruditi in regno dei.
fortassis dicat aliquis uestrum: et quomodo potest malus homo bona loqui; cum scriptum sit, ipso domino dicente, "bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bona, et malus homo de malo thesauro cordis sui profert mala. hypocritae, quomodo potestis bona loqui, cum sitis mali?" hac dicit, "quomodo potestis bona loqui, cum sitis mali?" hac dicit, "quae dicunt, facite; quae autem faciunt, facere nolite: dicunt enim, et non faciunt." si dicunt, et non faciunt, mali sunt: si mali sunt, bona loqui non possunt: quomodo facimus quod ab ipsis audimus, cum ab ipsis bona audire non possimus? hoc quomodo soluatur, aduertat sanctitas uestra. quidquid homo malus a se profert malum est; quidquid homo malus de corde suo profert, malum est: ibi est enim thesaurus malus. quidquid autem homo bonus de corde suo profert, bonum est: ibi enim est thesaurus bonus. unde ergo illi mali bona proferebant? quia in cathedra Moysi sedebant. nisi praedixisset, "cathedram Moysi sedent;" nunquam malos audiri iussisset. aliud enim erat, quod de malo sui cordis thesauro proferebant; aliud quod de cathedra Moysi, tanquam praecones iudicis personabant. quod dicit praeco, nunquam praeconi tribuetur, si ante iudicem dicat. aliud est quod praeco loquitur in domo sua, aliud quod praeco loquitur audiens a iudice. nam, uelit nolit, praeco sonat uocem punitionis et amici sui. item, uelit nolit, sonat uocem absolutionis et inimici sui. da uocem de corde eius: absoluit amicum, punit inimicum. da uocem de sella iudicis: punit amicum, absoluit inimicum. da uocem scribarum de corde eorum: audies, "manducemus et bibamus; cras enim moriemur." da uocem de cathedra Moysi: audies, "non occides: non adulterabis: non furtum facies: non falsum testimonium dices: honora patrem et matrem: diliges proximum tuum sicut te ipsum." hoc tu fac, quod per os scribarum cathedra sonat: non quod per cor scribarum. ita enim domini sententiam utramque complectens, nec eris in una obediens, in altera reus; sed intelligis ambas concordare, et illud uerum respicis, quia "bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bona, et malus homo de malo profert mala:" et illud, quia illi scribae bona non loquerentur de thesauro malo cordis sui, sed bona loqui possent de thesauro cathedrae Moysi.
non te ergo et illa turbabunt uerba domini dicentis, "unaquaeque arbor ex fructu cognoscitur. numquid colligunt de spinis uuas, et de tribulis ficus?" ergo scribae et Pharisaei Iudaeorum spinae et tribuli: et tamen, "quae dicunt, facite; quae autem faciunt, facere nolite." colligitur ergo de spinis uua, et de tribulis ficus, sicut dedit tibi secundum superiorem tractatum intellectum. nam et aliquando in spinosa sepe uineae implicant se uites, et de rubo pendent botri. audito nomine spinarum contempturus es uuam. require radicem spinarum, et uide ubi inuenias. sequere radicem botri pendentis, et uide ubi inuenias. sic intellige aliud pertinere ad cor Pharisaei, et aliud ad cathedram Moysi.
sed quare illi tales? quia "uelamen," inquit, "positum est super cor eorum." et non uident quia "uetera transierunt et facta sunt omnia noua." hinc illi tales, et quicumque etiam nunc tales. unde "uetera?" quia iamdiu praedicantur. unde "noua?" quia ad regnum dei pertinent. quomodo ergo tollitur uelamen, dicit ipse apostolus: "cum autem transieris ad dominum, auferetur uelamen." Iudaeus ergo non transiens ad dominum, non pertendit aciem mentis in finem. quomodo illo tempore in hac figura filii Israel non pertendebant aciem oculorum suorum in finem, id est, in faciem Moysi. facies enim Moysi splendida figuram habebat ueritatis: interpositum est uelamen, quia non poterant intendere adhuc splendorem uultus eius filii Israel. quae figura euacuatur. sic enim dixit apostolus: "quae euacuantur." quare euacuantur? quia ueniente imperatore imagines tolluntur de medio. ibi spectatur imago, ubi imperator praesens non est: ubi est autem ille cuius est imago, imago remouetur. imagines ergo praeferebantur, antequam ueniret imperator noster dominus Iesus Christus. imaginibus sublatis fulget praesentia imperatoris. ergo cum transierit quisque ad dominum, auferetur uelamen. sonabat enim uox Moysi per uelum, et facies Moysi non apparebat. sic et modo Iudaeis sonat uox Christi per uocem scripturarum ueterum: uocem earum audiunt, faciem sonantis non uident. uolunt ergo ut auferatur uelamen? transeant ad dominum. tunc enim non auferuntur uetera, sed conduntur in thesauro, ut iam sit scriba eruditus in regno dei, proferens de thesauro suo, nec noua sola, nec uetera sola. nam si noua sola, aut uetera sola protulerit; non est scriba eruditus in regno dei proferens de thesauro suo noua et uetera. si dicit ea, et non facit ea; de cathedra profert, non de thesauro cordis sui. et uerum dicimus sanctitati uestrae; quae de ueteri proferuntur, per nouum illustrantur. ideo transitur ad dominum, ut auferatur uelamen.
| Augustine | Christian Latin | The Latin Library | The Classics Page |